[EN]

With Covid-19 what type of graph we see in second-hand ship S&P market.

Of course we saw a falling graphic, considering we just left a period where 3 billion people closed to their homes with the fear of “death”. Ship owners already operating ships were managed to protect their current systems though predictability fallen down so much that they cannot be expected to make a more trade-oriented move of buying/selling ships. More of borders were closed and some other technical problems got into the surface, which we saw it clearly on weekly and monthly reports. Quantitatively there was regressions averaging of %65. On the other hand, we cannot say this reporting style is totally healthy. It is usually get spread by word of mouth and even if sale situation is at early phase, we can see on the reports. There are even sales that reflected to the reports and later on cancelled or fixed on price. When we consider these factors, we can say that there is a really serious shrinking. Also we know sales are more oriented towards to small handy, handy and supramax tonnages. Generally talking, these sales were made of ships that late delivery dates because of their current charter voyages. We have seen ships that before pandemic or inspected before pandemic and deal during pandemic but it was not in a considerable level.

If we look at the new normalization that has come, we experienced a movement with people returning to their jobs, as partially expected. But this time, the technical issues that I just mentioned came up. Issues like inspections cannot be made because of borders are closed directed buyers to prefer local surveyor companies, though it is not something that every buyer can accept. Because it is not a concept that fits our traditional ship owner model very well for each investor to invest by taking into account the report that an independent survey will prepare and it would be the most natural desire of the investor to see the ship himself or his team. Or we lived situations where without surveying, giving offers only by evaluating class records. To be honest these are situations we know the practice but was not really talked often. Even after going through all of this, if we managed to reach into deal phase, we saw problems that we have not talked that much before like personal change and represent. So much that, we saw both sides cannot get out of the situation and decided to delay the deal until they see front of them more clear or dropped the deal by agreement from both parties. In these days we can say improving optimism and some of technical problems mentioned is better than past right now.

How did the reluctance of commercial partners and the interruption of production activities due to Covid-19 affect ship sale and purchase? Which expectations should be met to especially market actors go from passive to active?

First of all, I do not believe market actors would not be active until vaccines be made and process is totally over. A lot of sector dismissed their workers especially the most wounded air, logistic and tourism sectors and this situation is not stopped even after new normal. These people would not contribute as much to the consumption and they are not going to employed back soon. Same time a lot of restaurant and store chains either closing or lowering their capacity. All this means a serious regression in the employment. World has never been in a crisis like that before, even though lots of experts says it looks like Spanish flu, it is only similar on biological side because world is much more intertwined in the means of global production/supply and world is both economically and socially bigger than Spanish flu period. It cannot be said that everything was fine for maritime industry before the covid, expected crisis got deeper with the pandemic. After this I believe production side wouldn’t be same as before. As a part of process, more conservative and introverted world, communities that unemployed with no more consumption other than grocery shopping. And it wouldn’t be realistic to wait market actors go from passive to active quickly while this situation stays.

While considering current market situation, what type of sale and purchase policy should be followed in case of coasters.

If we look to the earning side of it, I believe this is more related to ones that make chartering and operating though I can convey my impression of the current companies' progress with the requests and the information I received from the ship owners we talked to, I think it will be more welcome to share the real information. Considering the current economic situation, I think that coaster tonnage will remain active in the future as there is no serious initiative/new construction in ship supply. After all, in our demographic dynamics this tonnage is dominant, so we should not forget the fact that there is still a lot of ships. Though I think generally this is a problem happening because of old tonnage, tonnage that working in especially in East Mediterranean Sea probably would be forced to get out of the fleet. Ballast Water Treatment System extensions are coming to an end, so if market situation stays that low, it would not meet the investment for this, which would be an another reason for leaving. On the negative side of the tonnage, we see that the supply of ships is still not very high and the purchase demands create a certain competition on the buyers, and this is often reflected in the figures and sales terms, unfortunately, in favour of the seller.

For big tonnage chartering volatility is very high and at the same time build timing is very short, when market comes to a point ship supply can turn to other side for ship owners who have expectation. By the way in coaster tonnage even though I do not know the exact reason, maybe earning and cost ratio or low ship supply, I can observe Turkish ship owners scaling their tonnage up.

[TR]

1-     Koronavirüs (Kovid-19) ile birlikte ikinci el gemi alım-satım piyasasında nasıl bir grafik oluştu?

Tabi ki düşen bir grafik eğilimi gördük yaklaşık 3 milyar insanın “ölüm” korkusu ile evlerine kapandığı bir dönemi yaşadık mevcutta gemi işletmeciliği yapan armatörler sistemlerini korudular ama öngörülebilirlik o kadar azaldı ki daha ticari bir karar olan gemi alım satımı için hareket etmeleri beklenemezdi üstelik sınırlar kapanmış ve gemi alımında yaşanan başka teknik sıkıntılar ortaya çıkmıştı netice de haftalık ve aylık yayınlanan satış raporlarına da bunun yansıdığını gördük, nicelik olarak ortalama %65 e varan gerilemeler oldu, bu raporlama sistemleri üstelik çokta sağlıklı yapılıyor diyemeyiz zira çoğunluğu kulaktan kulağa yayılma ile gerçekleşiyor ve satış henüz çok erken evrede olsa bile buralara yansıtılabiliyor hatta konuşma aşamasında bile yansıyıp sonra iptal edilen ya da düşen ve düzeltmesi yapılan satışlar mevcut bu faktörü de dikkate alırsak ciddi bir daralma olduğunu söyleyebiliriz bunun ile birlikte geri kalan satışların daha çok small handy, handy ve supramax tonajlarında olduğunu biliyoruz bu satışlar mevcut charter seferleri sebebi ile ileri tarihli teslimleri olan gemilerden oluşmaktaydı tabi genelden bahsediyorum Pandemi öncesi yapılan anlaşmaları yada daha önceden inspectionları yapılıp Pandemi sırasında pazarlığı yapılan gemileri de gördüğümüz oldu fakat yine de dikkate alınacak bir seviyede değillerdi

Gelen yeni normalleşmeye bakacak olursak kısmen beklenildiği gibi insanların işlerine dönmesi ile hareketlenmeyi yaşadık lakin bu sefer de az önce bahsettiğim teknik konular karşımıza çıktı, sınırların halen kapalı olmasından dolayı inspection yapılamaması alıcıları lokal gemi alım satım surveyor firmaları ile hareket etmeye yöneltti ki bunu da her alıcının kabul etmesi mümkün değil zira her yatırımcının bağımsız bir surveyin hazırlayıp vereceği raporu dikkate alarak yatırımda bulunması bizim geleneksel armatör modeline çok uyan bir kavram olmamakla birlikte yatırımcının gemiyi kendisinin yada ekibinin görmek istemesi de en doğal isteği olurdu, ya da gemiyi görmeden yapılabildiği kadarı ile kağıt üzerinden diye tabir ettiğimiz klas kayıtlarına bakarak değerlendirip teklif vermesi gibi durumları yaşadık bunlar açıkçası geçmişte pratiğini yaptığımız ama bu sıklıkla konuştuğumuz konular değildi tüm bunları atlattıktan sonra eğer anlaşma tarafına gelmeyi başarabildiysek bu seferde Pandemi öncesi yine satış anlaşmasında çok ta ağırlığı olmadığını söyleyebileceğimiz represent, personel değişimi gibi hususların çözülmesi hiç de kolay olmayacak şekilde karşımıza çıktığını gördük öyle ki bu maddeler ile uğraşırken her iki tarafında işin içinden çıkamayıp bir müddet daha önlerini görene kadar anlaşmaları askıya aldıklarını ya da maalesef karşılıklı anlaşarak gelinen noktada anlaşmayı düşürdüklerine şahit olduk şu günlerde ise artan iyimserlik havası ve yukarıdaki teknik konuların bir miktar aşılması ile geçmişe nazaran daha iyi olduğunu söyleyebiliriz.

2-     Kovid-19’un nedeniyle ticari muhatapların çekimserliği ve üretim faaliyetlerinin sekteye uğraması gemi alım-satımını nasıl etkiledi? Özellikle piyasa aktörlerinin pasiften aktife geçmesi için hangi beklentilerin gerçekleşmesi gerekiyor?

Öncelikle Piyasa aktörlerinin aşı bulunana ve sürecin tam olarak bittiğine inanana kadar aktif olacağını düşünmüyorum pek çok sektör özellikle de Pandemi de en fazla yarayı alan sektörler olan havacılık, lojistik, turizm maalesef çalışanları isten çıkarmış vaziyette ve bu süreç yeni normalde bile durmadı, bu insanlar tüketime katkıda bulunmayacaklar yeniden bu kişilerin istihdama dönmesi ise maalesef öyle hemen kolay olacak gibi gözükmüyor yine aynı şekilde pek çok mağaza ve restoran zinciri kapanıyor yada kapasitesini düşürüyor buda istihdamda ciddi daralma demek dünya bu tip bir kriz ile daha önce karşı karşıya hiç kalmamış, pek çok uzman İspanyol gribi ile benzerlik taşıdığını belirtse de bu benzerlik biyolojik yada salgın isminden fazlası olamaz diye düşünüyorum çünkü dünya İspanyol gribin yaşandığı dönemden daha global ve tedarik/üretim zincirleri ile daha da iç içe geçmiş vaziyette ayrıca hem ekonomik hem sosyal olarak  çok daha büyük. Bunun ile beraber denizcilik için Covid-19 öncesi de zaten işlerin çokta yolunda gittiği söylenemezdi nitekim beklenen bir kriz belki bu Pandemi ile daha da derinleşti bundan sonra üretim tarafının yukarıdaki bahsettiğim sebeplerden dolayı eskisi gibi olacağını düşünmüyorum, daha konservatif içe dönük bir dünya, tüketimi market alışverişini geçmeyen işsiz topluluklar önümüzde ki sürecin bir parçası olarak kalacaklardır bunlar kalmaya devam ettikçe de piyasa aktörlerinin hızlı bir şekilde pasiften aktife geçmesini beklemek çok gerçekçi olmaz

3-     Denizcilik sektörünün mevcut piyasa şartları göz önünde bulundurulduğunda gemi tiplerine göre sizce nasıl bir gemi alım-satım politikası izlenmelidir?

İşin kazanç tarafına bakacak ise bu sorunun muhatabının daha çok işletme ve kiralama yapan arkadaşlar olduğunu düşünüyorum ancak gelen talepler ve konuştuğumuz armatörlerden aldığım bilgiler ile mevcut firmaların gidişat izlenimimi aktarabilirim ki sanıyorum reel olan bilgileri paylaşmamda daha hoş karşılanacaktır. Mevcut ekonomik durum göz önüne alındığında koster tonajının halen gemi arzında ciddi bir girişimin/yeni inşa oluşumunun olmaması sebebiyle ileriki dönemlerde de aktif kalacağını düşünüyorum netice de demografik dinamiklerimizde de bu tonaj baskın bulunuyor burada halen fazla gemi olduğu gerçeğini unutmamak lazım fakat bence genel olarak bu yaşlı tonajdan kaynaklanan bir sorun, özellikle Doğu Akdeniz de halen çalışan bu tonaj öyle hissediyorum ki son ekonomik gelişmeler ile filo dışına çıkmak zorunda kalacaktır üstelik ballast water sistemi uzatmaları yakın senelerde son buluyor buda eğer market koşulları o yatırımı karşılayamayacak düzeyde hareket etmeyi sürdürürse yine çıkış için bir etken olacaktır bu tonajın menfi tarafı ise gemi arzının halen çok fazla olmaması ile alım taleplerinin alıcılar üzerinde belli bir rekabet oluşturması bunun da çoğu kez rakamlara ve satış termlerine maalesef satıcı lehine olacak şekilde yansıtıldığını görmekteyiz.

Büyük tonaj için ise kiralama volatilitesi çok yüksek aynı zamanda inşa zamanlaması çok kısa, piyasa bir yere geldiğinde gemi arzı o yöne kayıp dengeyi beklenti sahibi armatörlerin aksine çevirebiliyor bu arada koster tonajında ki gemi arzının az olması belki kazanç/maliyet oranı ya da karlılık oranları tam bilemiyorum ama son zamanlarda Türk armatörlerinin de tonajlarını eskiye oranla büyüttüğünü gözlemleyebiliyorum.